مهندسی خلاقیت چیست؟
شکوفایی ذهنی و فکری با استفاده از ابزارآلات و وسیله های مشخص و مهندسی شده را مهندسی خلاقیت می نامند. تولید و ارائه ابزارآلات و وسایلی که باعث میشوند ذهن افراد به خصوص رده سنی کودکان و نوجوانان در انجام با این محصولات روندی پویا را در پیش گیرد و علاوه بر بروز خلاقیتهای فردی و گروهی سبب بالا رفتن اعتماد به نفس و مهارتهای او خواهد شد در حیطه تعریف مهندسی خلاقیت میباشد.
نکته کلیدی در آموزش با ابزار آلاتی که برای مهندسی خلاقیت تعبیه شدهاند، کاربردی بودن آن ها در زمینه شکوفایی هوش و خلاقیت میباشد به این معنا که هر محصول مهندسی شده با روند آموزشی مشخصی بتواند نتیجه مطلوب را سبب شود.
مهندسی خلاقیت و رده سنی:
به طور خاص مهندسی خلاقیت و محصولاتی که برای آن فراهم میشوند، برای سنین کودک و نوجوان کارایی خواهد داشت. چرا که کودک در ابتدای امر دارای شور و اشتاق فراوانی برای یادگیری میباشد و میتوان به شکلی غیر مستقیم و توسط ابزارهای مهندسی شده، خلاقیت او را برای مسائل چالش انگیز مورد بحث قرار داد.
این بدان معنی نیست که با افزایش سن، پرورش فکری و ذهنی متوقف خواهد شد و یا محصولات خلاقیت مهندسی کارآیی خود را از دست خواهند داد. آنچه مشخص است این است که هر محصول و ابزاری که طراحی و تولید میشود تا خلاقیت فرد را به چالش بکشد و او را در موقعیتهای جدید برای رویارویی با حل مساله قرار دهد با توجه به مختصاتهای تخصصی و کاملی ساخته میشوند که مهم ترین آن ها سن میباشد.
شروع دوره تربیتی و یادگیری آموزشهای تازه برای هر فرد در سنین 3 تا 8 سال اتفاق میافتد. از نظر علمی و روانشناسی نیز در این سنین کودکان توانایی بالایی برای حل مساله و استفاده از پتانسیل فکری خود خواهند داشت. به همین دلیل مهندسی خلاقیت برای رده سنی کودک و نوجوان خروجی بهتر و کارآمدتری را خواهد داشت.
یک پکیج مهندسی خلاقیت در وهله اول باید جنبه سرگرمی و آموزشی داشته باشد تا بتواند رغبت کودک برای انجام کارهای دستی و فکری را تحریک کند. آنچه که تاثیر آموزش مهارتهای فکری بر ذهن میباشد، توسط مهندسی خلاقیت تعیین میشود.
اهمیت مهندسی خلاقیت در کودکان:
آنچه که روند فکری یک کودک را مشخص خواهد کرد و باعث میشود در سنین بالاتر کودک احساس ارزشمندی داشته باشد، اعتماد به نفس بالایی داشته باشد و بتواند در شرایط خاص مدیریت بحران کند، مهارت هایی است که کودک در سنین کودکی و نوجوانی خواهد آموخت.
کودک با نگاهی پرسشگرانه به تمامی مقوله های پیش رو، آمادگی این را دارد تا با آموزشی صحیح و اصولی مهارت های لازم را بیاموزد.
آنچه که مهندسی خلاقیت به عنوان هدف دنبال میکند ایجاد سوال و کمک به یافتن پاسخ مناسب به آن در قالب اشکال و ابزارآلات مخصوص میباشد تا توانایی ذهنی کودک بالا رفته، بتواند در شرایط مشابه ایده پردازی کند و در شرایط غیر مشابه به راه حل هایی بدیع دست پیدا کند. خلاقیت به عنوان یک مفهوم پایه در روانشانسی کودک مطرح است. بدون خلاقیت کلید دستیابی به بسیاری از اکتشافات و اختراعات اتفاق نخواهد افتاد.
مهارت های مهندسی خلاقیت:
آنچه در مهندسی خلاقیت اهمیت دارد و آموزش از طریق آن را کامل میکند مهارت هایی است که باید فرا گرفت. مهم ترین مهارتی که در این مبحث مطرح است مهارت ساختن سازه های مختلف با استفاده از ابزار و سازه های مشخص است.
کودک در مرحله اول با بسیاری از محصولات و ابزار رو به رو خواهد شد. این وسایل به طور ویژه برای به چالش کشیدن ذهن خلاق کودک تعبیه شده اند .با آموزش های لازمی که در طی دوره های مختلف قرار میگیرد توانایی ساخت سازه های مختلف را کسب خواهد کرد. این سازه ها در بسته بندی های مختلف و برای کسب مهارتهای مختلف برای کودکان فراهم شده اند که میتواند محیطهای مختلفی را از جمله خانه، مدرسه و هوا و فضا، دنیای رباتیک و … را برای آن ها باز سازی کند.
عوامل موثر در مهارت ساختن با سازه ها:
زمانی که سازه های مهندسی خلاقیت در اختیار کودک قرار میگیرد ، به تدریج زمان آن فرا خواهد رسید مهارتهای لازم را فرا گیرد و به حل مساله بپردازد. آنچه در مراحل ابتدایی آموزش و شکوفایی مهارت های او مطرح است، متفاوت میباشد. موارد زیر از جمله عوامل موثر بر مهارت های لازم در ساخت سازه ها میباشد.
علاقه و کشش کودک به سازه مورد نظر:
از آن جایی که هر کودک علاقه خاصی به نوعی از اسباب بازیها دارد، در ساختن و ایجاد سازه های جدید نیز باید علاقه کودک به نوع فضایی که علاقمند به آن است را در نظر گرفت. استفاده از سازه هایی که با علاقه کودک سازگاری ندارند موجب دلزدگی او خواهد شد.
محیط آموزشی فعال و پویا:
علاوه بر داشتن یک فضای ایده آل و درست آنچه باعث میشود کودک در طی دوره آموزشی خود با مهارت های منحصر به فرد آشنا شود و خلاقیت خود را به کار گیرد. محیطی پویا و گرم برای آموزش اوست. محیط هایی که در آن کودک در جمعی از هم سالان خود قرار میگیرد، بهترین گزینه برای آموزش و به ظهور رسیدن خلاقیت میباشد. به همین دلیل مدارس و مهدکودک ها مکان های در اولویت برای راه اندازی کارگاه های مهندسی خلاقیت میباشند.
بسته مهندسی مناسب و استاندارد:
از دیگر پارامتر های مهم برای ایده و خلاقیت کودکان استفاده از بسته های آموزشی است که برای مهندسی خلاقیت تعبیه شده اند. این بسته ها اغلب دارای سازه هایی میباشند که کودک به ساخت آن ها اقدام میکند. از ویژگی های این بسته ها، اصولی و کاربردی بودن آن ها میباشد به گونه ای که توسط متخصصین طراحی و به تولید رسیده باشد تا بتواند بهترین و موثرترین خروجی را داشته باشد.
آموزش اصولی و درست:
در کنار تمام عواملی که ذکر شد، در کنار محصولات و سازه های مهندسی خلاقیت باید آموزشی تخصصی و علمی صورت پذیرد تا پروسه آموزش به کلی صحیحی انجام پذیر